เจาะลึก คลังศัพท์น่ารู้ ก่อนดู มวยไทย ( Muay Thai )

กีฬาแต่ละประเภท ต่างก็มีคำศัพท์ หรือชื่อเรียกเฉพาะของแต่ละประเภทที่แตกต่างกันไป ซึ่งมวยไทยเองก็เช่นกัน เคยเป็นกันไหมคะ เวลาที่เราดูมวยไทย แล้วได้ยินนักพากย์พูดคำว่า เจาะยาง เทกระจาด เก็บอาวุธ ซึ่งได้ยินแล้ว บางครั้งเราก็อาจจะไม่เข้าใจ

โดยหลาย ๆ ครั้ง ที่เราได้ยินคำเหล่านี้ เราก็อาจจะสงสัยว่า หมายความว่าอย่างไร ใช้กับสถานการณ์ไหน แต่บางครั้งก็เดาได้ แต่บางคำเองก็ยากที่จำเข้าใจ การที่เราได้เรียนรู้ คำ และความ ของศัพท์เหล่านี้ ก็จะช่วยให้เกิดประโยชน์ในการรับชมมวยไทย อีกทั้งมวยไทย ก็ยังเป็นศิลปะการต่อสู้ประจำชาติไทยของเราอีกด้วย

หากคุณพร้อมแล้ว เรามาดูกันดีกว่า ว่าคำศัพท์แต่ละคำนั้น มีความหมายว่าอย่างไรบ้าง?

คำศัพท์มวยไทยบนสังเวียน

เจาะยาง : การเตะบริเวณน่องหรือต้นขาคู่ต่อสู้ 

ยางรั่ว / ยางแตก : นักชกที่โดนเตะตัดขาจนยืนไม่ไหว

ถีบจิก : การใช้ปลายเท้าจิกไปที่หน้าท้องหรือลิ้นปี่ของคู่ต่อสู้

ไถนา : การจับขาคู่ต่อสู้แล้วดันไปข้างหน้าให้เสียหลัก 

เทกระจาด : การจับขาคู่ต่อสู้แล้วยกทิ้งลงพื้นสังเวียน

เก็บอาวุธ : การป้องกัน หรือปัดป้องอาวุธคู่ต่อสู้ได้สำเร็จ

สวมหมวกกันน็อก : ตั้งการ์ดป้องกันศีรษะอย่างหนาแน่น

ตีหัวเข้าบ้าน : นักมวยที่รู้ว่าตัวเองชนะแล้วไม่เสี่ยงเดินหน้าแลกอาวุธ

ไล่ไม่จน : นักชกที่เป็นรองแต่เดินหน้าเข้าทำไม่ได้

วงนอก : การออกอาวุธในระยะห่างตัว

วงใน : การต่อสู้ในระยะประชิดตัว

ไล่แขน : การใช้มือกดบริเวณไหล่ ต้นคอ หรือท้ายทอยคู่ชก เพื่อหาเหลี่ยมออกอาวุธ

แต่งตัวช้า : ใช้เวลานานกว่าจะประกบตีเข่าได้

ศอกกลับ : การหมุนตัวตีศอกไปทางด้านหลัง

จด : การเตรียมท่าเพื่อพร้อมสำหรับการชก

เดินมวย : การย่องเท้าเหมือนม้าในการบุกหรือใช้ตั้งรับคู่ต่อสู้

สืบเท้า : การเคลื่อนตัวเพื่อโจมตีคู่ต่อสู้

เหลี่ยม : การชิงจังหวะออกอาวุธ

คำศัพท์อื่น ๆ

คู่ค้ำ : คู่มวยที่ขึ้นชกก่อนคู่รอง และคู่เอก 

ขึ้นชั้น : นักมวยที่ได้ขึ้นสังเวียนเจอกับคู่ชกที่มีชื่อเสียงและความสำเร็จมากกว่า

ล้มมวย : นักมวยที่พยายามทำให้ตัวเองเป็นรองและเป็นฝ่ายแพ้ในการชก ซึ่งมีความผิดตามกฎหมาย

มวยส้วม : ใช้เรียกนักมวยที่ไม่ได้ซ้อมหรือซ้อมมาน้อย สุดท้ายพอขึ้นสังเวียนก็มักจะเป็นฝ่ายแพ้

เนื้อตัว : สภาพร่างกายนักมวยและฟอร์มการชกไฟต์ที่ผ่านมา

ตกตาชั่ง : ขึ้นชั่งน้ำหนักแล้วไม่ผ่านพิกัด

มวยตู้ : มวยที่มีถ่ายทอดผ่านทางทีวี มาจากการที่ทีวีสมัยก่อนมีรูปร่างสี่เหลี่ยมเหมือนตู้

มวยหู : บริการวิเคราะห์วิจารณ์คู่มวยทางโทรศัพท์ รวมทั้งการรายงานสด

ตำรับมวยไทย 5 ตำรับมวยไทย

มวยไทยนั้นมีหลักการพื้นฐานเดียวกัน คือ การใช้หมัด เท้า เข่า ศอก และศีรษะ ก่อเกิดกระบวนท่าทางต่าง ๆ นับร้อย ๆ กระบวนท่า โดยในแต่ละท้องที่ได้พัฒนาความสามารถและความถนัดในเชิงมวยที่แตกต่างกัน ซึ่งสะท้อนออกมาในลักษณะของความชำนาญในเชิงมวยและเทคนิควิธี โดยเฉพาะการคาดเชือกมีการเปรียบเปรยความสามารถเชิงมวยของท้องถิ่นต่าง ๆ ว่า “หมัดหนัก โคราช ฉลาดลพบุรี ท่าดีไชยา ไวกว่าท่าเสา ครบเครื่องพลศึกษา”

- มวยโคราช มีการแต่งกาย การคาดเชือก การจดมวย การฝึกซ้อม การร่ายรำ และรูปแบบวิธีการชกที่เป็นเอกลักษณ์ โดยเฉพาะการชกหมัดวงกว้างหนักหน่วงเรียกว่า “หมัดเหวี่ยงควาย”

- มวยลพบุรี เป็นมวยที่ชกฉลาด รุกรับคล่องแคล่วว่องไว ต่อยหมัดตรงได้แม่นยำ เรียกว่ามวยเกี้ยว หมายถึงมวยที่ใช้ชั้นเชิงเข้าทำคู่ต่อสู้โดยใช้กลลวงมากมาย เคลื่อนตัวอยู่เสมอ หลอกล่อ หลบหลีกได้ดี สายตาดี รุกรับและออกอาวุธหมัด เท้า เข่า ศอกได้อย่างรวดเร็ว

- มวยไชยา เป็นศิลปะมวยประจำถิ่นแห่งอำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นมวยมีชื่อเสียงมาแต่ ครั้งสมัยรัชการที่ 5 นอกจากจะใช้หมัด เท้า เข่า ศอก แล้วยังมีวิชาของการต่อสู้มากมาย อาทิ การ “ทุ่ม ทับ จับ หัก” การเรียนการสอนเริ่มตั้งแต่เรียน การป้องกันตัว “ป้อง ปัด ปิด เปิด” จากนั้นจึงได้เรียนลูกไม้มวยไทยต่าง ๆ ต่างจากมวยทั่ว ๆ ไปที่เน้นการโจมตี สำหรับ ปรมาจารย์ไชยา ที่มีชื่อเสียงคือ อาจารย์เขตร ศรียาภัย

- มวยท่าเสา แห่งเมืองอุตรดิตถ์ มีความโดดเด่นมากมาย ในการจดมวยกว้างและให้น้ำหนักตัวออกไปทางด้านหลัง เท้าหน้า สัมผัสพื้นเบาๆ ทำให้ออกเชิงมวยได้ไกล รวดเร็วและรุนแรง หมัดหน้าห่างจากหน้าสูงกว่าไหล่ ส่วนหมัดหลังจะต่ำ และอีกมวยหนึ่งที่สำคัญในสายของพระยาพิชัยดาบหักนั้น เป็นทั้งมวยอ่อนและแข็ง สามารถรุกรับตามสถานการณ์ เรียนรู้วิธีรับก่อนรุก เรียนแก้ก่อนผูก เรียนรู้จุดอ่อนจุดแข็งของตนเอง และคู่ต่อสู้ได้อย่างแม่นยำ

เครื่องรางของขลัง มวยไทย

เครื่องรางของขลัง หมายถึง วัตถุมงคลที่ใช้เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของนักมวย สามารถป้องกันอันตรายได้ ซึ่งนักมวยเชื่อว่าจะทำให้อยู่ยงคงกระพันชาตรี แคล้วคลาด มหาอุด คุ้มกำลัง มีมงคลสำหรับสวมศีรษะและประเจียดผูกติดกับต้นแขน ทำด้วยสายสิญจน์หรือผ้าดิบที่เกจิอาจารย์เป็นผู้เขียนอักขระหัวใจมนต์ คาถา และเลขยันต์ แล้วถักหรือม้วนพันด้วยด้ายหรือสายสิญจน์ ห่อหุ้มด้วยผ้าซึ่งผ่านพิธีกรรมจากครูบาอาจารย์ อิทธิฤทธิ์ ความศักดิ์สิทธิ์แห่งพิธีกรรม อำนาจของไสยเวทย์

- มงคล คือ เครื่องผูกศีรษะ และถือเป็นมงคลสูงสุดของนักมวย หมายถึง ความมีลาภ เคราะห์ดี ความสุข ความระมัดระวัง ถือเป็นความศักดิ์สิทธิ์ เป็นของสูง เป็นเครื่องรางของขลังที่สามารถป้องกันภัยให้กับนักมวยได้ มงคลมักทำจากด้ายหรือเชือกหรือผ้าดิบหลายชิ้นที่ลงอักขระ หัวใจมนตรา คาถา อาคม และเลขยันต์กำกับ นำมาถักและขึ้นรูปเป็นวงกลมให้กระชับศีรษะ

- ประเจียด คือ เครื่องผูกแขน เป็นเครื่องรางของขลังอีกอย่างหนึ่งของนักมวย เชื่อกันว่าเป็นเครื่องรางที่คุ้มกันตัวนักมวยไทย ทำด้วยเชือกหรือผ้าลงเลขยันต์และอักขระมนตรา ส่วนมากทำจากผ้าดิบสีแดง ใช้ผูกที่ต้นแขนหรือคล้องคอก็ได้

เป็นอย่างไรกันบ้างคะ กับศัพท์น่ารู้ของมวยไทย เพียงเท่านี้ เราก็จะเข้าใจเทคนิคและคำศัพท์ของ มวยไทย กันมากขึ้นแล้วค่ะ หากต้องการหาสถานที่ต่อยมวย ขอแนะนำ เจริญทองมวยไทยข้าวสาร สอนมวยไทยครบวงจร เดินทางสะดวก เรียนมวยไทย ต้องที่นี่ เจริญทองมวยไทย มีทั้ง 2 สาขา ข้าวสารและรัชดา ใกล้ที่ไหนก็เริ่มจัดเลยค่ะ

อ่านบทความเพิ่มเติม

มวยไทยช่วยเสริมสร้าง ความสง่างามทางร่างกาย

นายขนมต้ม ที่สุดแห่งตำนานมวยไทย บรมครูแห่งวงการมวย